Kosiarka do trawy jest niezbędnym sprzętem w każdym ogrodzie, nawet jeśli mamy niewielki trawnik przydomowy. W zależności od wielkości powierzchni i sposobu użytkowania trawnika, powinniśmy wybrać odpowiedni model. Wybór sprzętu jest ogromny - poczynając od małych kosiarek z napędem ręcznym, po samobieżne traktorki o dużej wydajności koszenia.
Kosiarka do trawy - elektryczna czy spalinowa?
Powszechnie przyjętym kryterium doboru kosiarki jest przede wszystkim powierzchnia wymagająca systematycznego koszenia. Od tego bowiem zależy, czy powinniśmy kupić kosiarkę z silnikiem elektrycznym czy spalinowym. Kosiarki elektryczne sprawdzą się na trawniku do 500 m2, na większych wygodniejsza będzie kosiarka spalinowa pchana lub z napędem, a przy trawniku o powierzchni powyżej 3000 m2 najlepiej zainwestować w kosiarkę traktorową.
Budowa kosiarek elektrycznych i spalinowych (oprócz silnika), jak i sposób ścinania trawy prawie się nie różni. W obu rodzajach silnik napędza bezpośrednio nóż tnący, a ścięta trawa gromadzona jest w zbiorniku lub pozostawiana na powierzchni trawnika. Obudowy kosiarek elektrycznych wykonywane są głównie z tworzyw sztucznych, ale są też modele z obudową aluminiową lub stalową. Silnik o mocy 700-1600 W pozwala na koszenie pasów o szerokości 30-40 cm przy systematycznej pielęgnacji trawnika. Przy bujnej roślinności należy liczyć się z koniecznością zmniejszenia szerokości koszenia, aby nie dopuścić do przeciążenia silnika.
W tańszych modelach kosiarek koła łożyskowane są na plastikowych tulejach, a regulacja wysokości polega na przestawieniu śrub w otworach regulacyjnych, oddzielnie dla każdego koła. Trwałość takiego łożyskowania jest dość ograniczona i po kilku sezonach koła z reguły trzeba wymienić. Droższe modele mają koła na łożyskach kulkowych, a regulacja wysokości odbywa się parami dla kół jednej osi lub za pomocą dźwigni centralnej - jednocześnie dla wszystkich kół. Wszystkie kosiarki mają dźwignię bezpieczeństwa (umieszczoną w rączce), połączoną z wyłącznikiem pracy silnika. Jej zwolnienie powoduje zatrzymanie pracy kosiarki, co chroni przed samoczynnym uruchomieniem urządzenia, gdy osoba obsługująca nie naciska tej dźwigni.
W kosiarkach spalinowych montowane są głównie silniki czterosuwowe o mocy 3,5-6 kM lub 10-18 kM, w przypadku kosiarek samobieżnych (traktorków). Są wyposażone w rozrusznik ręczny (uruchamiany za pomocą linki) lub rozrusznik elektryczny, zasilany z niewielkiego akumulatora. Podobnie jak w kosiarkach elektrycznych, o łatwości obsługi i niezawodności sprzętu decyduje obudowa, łożyskowanie kół oraz sposób regulacji wysokości koszenia. Kosiarki spalinowe, w zależności od konstrukcji obudowy, mogą pracować w jednym z trzech trybów koszenia:
- z wyrzutem bocznym;
- z koszem, do którego trafia skoszona trawa;
- z mieleniem skoszonej trawy.
Zależnie od modelu, kosiarki przystosowane są do pracy tylko w jednym trybie lub po przestawieniu osłon i zamontowaniu wyposażenia - w dwóch lub trzech.
Praca z wyrzutem bocznym sprawdza się na trawnikach rzadko koszonych, gdzie rośliny rosną do znacznej wysokości. W tym trybie pokos wyrzucany jest przez boczna osłonę, dzięki czemu kosiarka nie zapycha się przy wybujałej roślinności. Skoszoną trawę trzeba jednak zgrabić.
Kosiarki ze zbieraniem trawy do kosza - najczęściej używane w ogrodach przydomowych, przy systematycznym koszeniu trawnika, gdy wysokość roślinności nie przekracza 10-12 cm.
Przy starannej pielęgnacji trawnika i częstym koszeniu można korzystać z kosiarki mielącej. Rozdrobniony pokos pozostający na trawniku stanowi wówczas zielony nawóz. Ten sposób zagospodarowania ściętej trawy nie może być jednak stosowany stale, gdyż sprzyja rozwojowi chorób roślin i po 2—3 takich zabiegach trawa powinna być skoszona i zebrana do zbiornika.
Podwozie kosiarki i regulacja wysokości cięcia
Istotnym elementem ułatwiającym pracę kosiarki jest jej podwozie - czyli kółka osadzone na obudowie. Z reguły wyposażone są one w łożyska kulkowe o niewielkich oporach, zamknięte w szczelnej osłonie, które nie wymagają okresowego smarowania. Koła jezdne - zwłaszcza tylne - powinny być możliwie duże, gdyż łatwiej prowadzić kosiarkę, gdy napełniony kosz stanowi dodatkowe obciążenie.
Podczas wyboru kosiarki warto też zwróć uwagę na sposób regulacji wysokości ciecia. W najprostszych rozwiązaniach każde koło ma odrębny regulator wysokości koszenia i jego przestawienie bywa dość uciążliwe. Trzeba sprawdzić, czy wszystkie koła są jednakowo ustawione, gdyż w przeciwnym razie może dojść do uszkodzenia kosiarki. Wygodniejszą regulację zapewnia system niezależnego podnoszenia osi przedniej lub tylnej albo komfortowy układ regulacji centralnej, gdzie położenie wszystkich kół zmienia się za pomocą jednej dźwigni.
Ze względu na łatwość transportowania i przechowywania, uchwyt do prowadzenia kosiarki powinien być łatwy do składania, zwłaszcza wtedy, gdy sprzęt często przewozimy w różne miejsca lub mamy mało miejsca na jego przechowywanie.
Z napędem czy bez?
Praca kosiarką spalinową nie wymaga zbyt dużego wysiłku, ale przy większych powierzchniach do skoszenia może być męcząca. Lepiej wtedy zdecydować się na kosiarkę z napędem, przy czym może ona mieć tylko jedną prędkość jazdy lub być wyposażona w kilkustopniową przekładnię bądź umożliwiać płynną regulację prędkości. Oczywiście w takim modelu w każdym momencie można wyłączyć napęd i prowadzić ją, jak zwykłą kosiarkę pchaną.
Dysponując areałem kilku tysięcy metrów kwadratowych, wymagających systematycznego koszenia, powinniśmy pomyśleć o zakupie samobieżnej kosiarki traktorowej, którą po zamontowaniu dodatkowych elementów można przystosować do innych prac: odśnieżania, zbierania liści, wożenia przyczepki. Traktorki wyposażane są w podwójne zespoły tnące o łącznej szerokości roboczej ok. 1 m i mogą pracować z wyrzutem bocznym lub zbierać trawę do dużego zamontowanego z tyłu kosza. Silnik o mocy 10-15 kM napędza zarówno zespół tnący, jak i przekładnię 4-5-biegową lub bezstopniową, obie z biegiem wstecznym. Wysokość cięcia reguluje się jedną dźwignią centralną. W czasie przejazdów jałowych można odłączyć napęd noży kosiarki.